«صبح خود را با ورزش آغاز کنید»، «ورزش، شادابی، سلامت و...» مانند این جملهها را به احتمال زیاد و اگر جزو گروه سحر خیزان باشید از رادیو و تلویزیون شنیده و دیدهاید. ورزش به عنوان عنصری تاثیرگذار، همواره جزئی از برنامههای صدا و سیما بوده که حتی عدهای آن را شریان حیاتی رسانه ملی نیز قلمداد میکنند. نگاهی به فهرست بلندبالای برنامههای رادیویی و تلویزیونی با محور ورزش، تاییدکننده این نظریه است. اما در کنار گروهی از برنامههای ورزشی (نود و نمونههای مشابه) موج جدیدی از ویژه برنامههای ورزشی در قالب برنامههای صبحگاهی پا به عرصه تلویزیون گذاشت که با گذشت کمتر از 2دهه از آغاز پخش، اکنون به بخش جدانشدنی برنامههای سیما تبدیل شدهاند؛ اتفاقی که خیلی قبلتر در رادیو رخ داده بود اما با همهگیر شدن تلویزیون و افزایش حجم برنامهها در کنار گسترش شبکههای مختلف (سراسری و استانی) رفتهرفته در حاشیه قرار گرفت.
«عباس شیرخدا» با برنامه معروف صبحگاهیاش در رادیو ایران که هر روز غیر از روزهای تعطیل رأس ساعت 6صبح آغاز میشد، یکی از ماندگارترین و موفقترین نمونههای برنامههای ورزش صبحگاهی رادیو بود که با مهاجرت به تلویزیون اجرای برنامه در پخش صبحگاهی رادیو جوان به محاق فراموشی سپرده شد. با ورود تلویزیون به زندگی روزمره و خروج تدریجی رادیو، به نظر میرسد مسئولان امر بر آن شدند تا ایدههای بکر و برنامههای موفق رادیویی را اینبار در قالبی دیگر تجربه کنند.
ورزش و برنامه ورزش صبحگاهی هم از این تصمیم بینصیب نماند و اکنون شاهدیم که 3 شبکه سراسری در میان برنامههای صبحگاهیشان (که از فرط شباهت، تماشای هر کدامشان با دیگری فرق ندارد) زمان ویژهای را هم به ورزش و نرمش صبحگاهی با استفاده از روشهای جدید اختصاص دادهاند. ضرب، میل و کباده به پستوها رفتهاند و اکنون تنها با یک تشکچه، شما قادرید به حرکتهای ورزشی مناسب با حال و احوالتان بپردازید. در کنار این ابزار مهم، یک مجری همیشه خندان، چند ورزشکار خوشحال و موسیقی ترکیبی سنتی و الکترونیکی شما را تشویق میکنند تا دست از کسالت بردارید و مشغول ورزش شوید. اما نکته مهمی که گویا از دید تهیهکنندگان و کارگردانان این دست برنامهها دور مانده زمان پخش برنامههای ورزش صبحگاهی است.
اگر شما در فاصله زمانی 7تا8 صبح بین شبکههای سهگانه سراسری سیما سرگردان شوید، میتوانید یک ساعت تمام فارغ از زمان و مکان مشغول ورزش شوید و بدون توجه به ترافیکی که پشت در خانه انتظار شما را میکشد، به سلامتیتان بیندیشید! به نظر میرسد مسئولان تهیه و پخش، برای چنین برنامههایی بیشتر روی مخاطب بازنشسته و خانهدار و احتمالا جوانان بیکار حساب باز کردهاند (که احتمالا این گروه آخر در آن ساعت خوابند!).ساعت پخش این برنامهها بهشدت با زندگی امروزی در تقابل و تعارض است. در خوشبینانهترین حالت، امروزه، یک فرد (پدر یک خانواده را درنظر بگیرید) معمولا اگر تلویزیون اجازه دهد قبل از ساعت 24 میخوابد و صبح نیز بین ساعت های 6تا8 از خواب برمیخیزد، صبحانه خورده و نخورده از خانه بیرون میزند و باقی ماجرا هم تکرار مکررات است.
پس به احتمال زیاد میتوان نتیجه گرفت که مسئولان گروه ورزش سیما این دسته از مخاطب که شامل دانشآموزان، دانشجویان، کارمندان و همه آنهایی که مجبورند صبح زود در محل کار یا تحصیل باشند را از گردونه توجه خارج کردهاند.حال که کار به اینجا رسید لازم است البته به ویژگیهای مثبت این گروه از برنامهها نیز اشاره کنیم. اگرچه تماشای تلویزیون و تقلید حرکتهای ورزشی (به ویژه آن دسته که تحرک زیادی میطلبند) در آپارتمانهای کوچک این روزها فاصلهای بین رؤیا تا واقعیت دارد و معمولا باید این حرکتها را در مکان مناسبتری مانند حیاط خانه یا مجتمع مسکونی (البته آنجا حتما تلویزیونی نخواهد بود) انجام داد، اما چند مجری توانستهاند با غلبه بر این شرایط، حرکتهایی را به بیننده (که عمدتا به نظر میرسد مخاطبش مسن باشد) عرضه کنند که انجام آن در محیط بسته و کوچک آپارتمان هم قابل تصور است.
به نظر میرسد، مسئولان پخش برنامههای صبحگاهی با تجدیدنظر در ساعت پخش ورزش صبحگاهی یا تقسیم آن در مقاطع زمانی مختلف میتوانند طیف مخاطب وسیعتری را تحت تاثیر قرار دهند. گو اینکه با تمام این موارد، هم اکنون نیز گروهی دل به همین بخشهای کوتاه بستهاند و صبحشان را با ورزش آغاز میکنند.